Śpiewaczka ze wsi Luboszyce, Krystyna Nawrat, opowiada, w jaki sposób nauczyła się pieśni, które pamięta do dziś. Jej mistrzynią była „ołma”, czyli babcia Katarzyna, która przekazywała jej repertuar m.in. w trakcie drogi na odpust oraz w odwiedziny do rodziny w Marszałkach pod Turawą.

Droga i towarzyszący jej śpiew były dla małej „Kristelki” wspaniałym wydarzeniem, co do dziś wspomina z ogromnym sentymentem. Podczas pielgrzymki „ołma” śpiewała cały swój repertuar, od pieśni nabożnych po zabawne. Wtedy też pani Krystyna nauczyła się piosenki o owczareczku. Była śpiewana na Śląsku przez cały rok, kiedy tylko ktoś chciał wspomnieć o historii cudownego uzdrowienia niewidomego pastuszka a tym samym o potędze oraz mocy sprawczej Boga i jego Matki. To apokryficzna pieśń o wędrującej Marii Pannie i towarzyszących temu wydarzeniach, kiedy ujmowała się za chorymi i biednymi.

W rozmowie bierze udział także druga śpiewaczka, Łucja Wocław. Obie opowiadają o różnych sytuacjach, podczas których następował międzypokoleniowy przekaz tradycji; gdy ludzie na wsi spędzali ze sobą czas, ciesząc się z krótkich chwil wytchnienia od pracy.

■

Krystyna Nawrat (ur. 1936) i Łucja Wocław (ur. 1937) – śpiewaczki z Luboszyc, śląskiej wsi z gminy Łubniany w powiecie opolskim w woj. opolskim na Górnym Śląsku. Właściwie są rówieśniczkami, jest między nimi rok różnicy. Znają się całe życie, dla dzieci Krystyny koleżanka to „Tante Luci” – czyli ciocia. Mieszkają blisko siebie, obie urodziły się w Luboszycach, skończyły tu szkołę podstawową i założyły rodziny. Nie były członkiniami zespołów folklorystycznych, ale śpiewały w chórze parafialnym w Luboszycach. Pieśni tradycyjne wykonywały w życiu, kiedy była taka potrzeba, oraz w sytuacjach gromadzących mieszkanki wsi przy wspólnej pracy, np. darcie pierza, pieczenie i gotowanie, przygotowywanie dożynek.

Pocztówkę zrealizowała: Iwona Wylęgała – etnolożka, etnomuzykolożka oraz śpiewaczka i animatorka kultury. Zajmuje się tradycyjnym śpiewem ludowym z Górnego Śląska, a szczególnie jego opolskiej części. Dokumentuje i bada folklor muzyczny, a także zajmuje się edukacją. Prowadzi warsztaty śpiewacze oraz wykłada śpiew śląski na Podyplomowych Studiach Muzyki Tradycyjnej na Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Katowicach. Jest autorką audycji radiowych oraz filmów poświęconych pieśniom ludowym.

Pieśń w audycji: – „Owczareczek niewidomy”, wyk. Krystyna Nawrat

Mastering: Adam Mart

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego” oraz logotypu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Fot. Krystyna Nawrat – śpiewaczka z Luboszyc w pow. opolskim na Górnym Śląsku. Fot. Iwona Wylęgała 2025