Spora część muzyków uprawiających obecnie muzykę tradycyjną, zaczynało swoją edukację w szkole muzycznej. Niektórzy kończyli ją po kilku latach, inni – choć jest ich zdecydowanie mniej – osiągali pełne akademickie wykształcenie. Czy zdobywane latami szlify w wykonywaniu muzyki klasycznej pomagają grać ludową nutę, czy raczej stanowią zbędny bagaż, który należy zostawić, ruszając w ślady wiejskich mistrzów?
Między innymi o takim doświadczeniu z Marią Stępień – skrzypaczką i animatorką działań związanych z muzyką ludową, współtwórczynią zespołów: Dobrzeliniacy, Kożuch, Lunaria, Radical Polish Ansambl, Maciej Filipczuk i Goście Weselni – rozmawiał Marcin Lorenc.
■
Wykorzystano nagrania:
1. „Geranoi II”, wyk. RPA [Radical Polish Ansamble], wyd. Bôlt Records, Warszawa XII 2019
2. „Kujawiak Łowicki”, wyk. Dobrzeliniacy, wyd. fundacja Muzyka Zakorzeniona, Warszawa 2022

3. „Od Klejnasa”, wyk. Kożuch, wyd. fundacja Muzyka Zakorzeniona, Warszawa 2022
■
Montaż: Marcin Lorenc
Mastering: Lucyna Wielopolska Lorenc
Polecamy:
– Maria Stępień
facebook.com/stepienmari/
instagram.com/maria.stepien.ms/
– Kapela Dobrzeliniacy
https://www.facebook.com/kapela.dobrzeliniacy
– Lunaria
instagram.com/lunaria.tradi/
– Radical Polish Ansamble
facebook.com/radicalpolishansambl
Fot. Patryk Petersson
■
Koordynacja zadania: Julita Charytoniuk
■
Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2023 r.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Muzykant Edward Braszko opowiada o kapeli z Ocic, w której grali reemigranci z Bośni – Polacy ci przyjechali na Dolny Śląsk z emigracji w 1946 r. W 2022 roku w ramach swojego projektu stypendialnego Edward Braszko dokonał udanej reaktywacji kapeli reemigranckiej w Ocicach.
■
Rozmawiają: Edward Braszko i Marta Derejczyk (Fundacja Ważka)
W rozmowie biorą udział: Antonina Braszko, Joanna Kasper, Anna Lekent, Sara Matusz
W kapeli grają: Edward Braszko, Wiesław Biegacz, Krzysztof Jakieła
Wywiad przeprowadzono w Ocicach w październiku 2022 r.
■
Zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

W maju pod kapliczkami przydrożnymi zbiera się społeczność, by śpiewać pieśni maryjne. W Górze Świętej Małgorzaty co tydzień przy kościele na górce Orkiestra Dęta z Góry Świętej Małgorzaty gra pieśni majowe na cześć i chwałę Matki Boskiej. Spontanicznie wybiera się także do okolicznych miejscowości, by zagrać pod kapliczkami przydrożnymi. Wzorem Orkiestry poszła Kapela Witaszewiacy, która również kontynuuje ten zwyczaj. W audycji usłyszymy także trębacza Józefa Oleskiego, który co roku przez cały maj grał dwa razy dziennie – rano i wieczorem – pieśni maryjne na górce przy kościele.
▲
Rozmowę z trębaczem Józefem Oleskim i bębnistą Stanisławem Bagrowskim przeprowadziła Joanna Skowrońska.
▲
Więcej na: akademiakolberga.pl, muzykatradycyjna.pl

Rośliny od zawsze były pokarmem i lekarstwem człowieka. Towarzyszyły mu w obrzędach – np. weselach, pogrzebach oraz w codziennym życiu. Niektóre mają właściwości magiczne, lecznicze, inne warto spożywać ze względu na substancje odżywcze, które są w nich zawarte. Istnieje mnóstwo pieśni, w których ważnym elementem są rośliny – kwiaty, zioła i drzewa mające znaczenie symboliczne.
▲
Rozmowę z Niną Jawdosiuk, Barbarą Jakimiuk i Walentyną Klimowicz – śpiewaczkami, znawczyniami lokalnych tradycji, mieszkankami Dobrowody, przeprowadziła badaczka, uczennica wiejskich śpiewaczek, Julita Charytoniuk.
▲
Więcej na: akademiakolberga.pl, muzykatradycyjna.pl

Kiedy lód na rzekach zamienia się w krę i zaczyna płynąć wraz z nurtem, zapowiada nowe. Zimową ciszę przerywa śpiew ptaków. Wszystko dookoła napełnia się życiem. Po krótkich i ciemnych dniach nastają dni jasne i długie – nadchodzi wiosna. Dawniej przywołano ją pieśniami zakończonymi długim unisonem i hukaniem. Podskakiwano i tupano w ziemię, by pobudzić do życia przyrodę. Wypiekano specjalne pieczywo żajworonki, urządzano zabawy i korowody taneczne.
■
O pieśniach, zwyczajach i obrzędach wiosennych w Ukrainie opowiada Tetiana Sopiłka – etnomuzykolożka, wokalistka, pedagożka, członkini kijowskiego zespołu Drewo, założycielka warszawskiej Dziczki. Rozmowę przeprowadziła Julita Charytoniuk
■
Realizacja podkastu: Julita Charytoniuk, Adam Mart
■
W podkaście wykorzystano utwory:
1. „Oj, wesna, wesnianoczka” – Orane, Polesie Kijowskie
2. „Zbyrajmosa, diwky mołodyci” – Swarycewyczi, Polesie Zachodnie
3. „Wylety hulu” – Hruz’ke, Kijowszczyzna
4. „A w naszoho szuma” – Lypniażka, Podnieprze
5. „Krasna Marijka sad pidmitała” – Staryczi, Galicja
6. „U nedilu rano” – Klusznykiwka, Połtawszczyzna
7. „Zakuwała zozulyna” – Choroszki, Połtawszczyzna
8. „Oj, my buły u wełykomu lisi” – Zeleń, Polesie Zachodnie
9. „Hołosinnia” (lament) – Swarycewyczi, Polesie Zachodnie, z nagrań I. Klymenko
10. „Prowedu swoju rusałoczku” – Dibrowa, Polesie Kijowskie
1. Ой весна весна весняночка – c. Оране, Іванівський р-н, Київська обл.
2. Збираймося, дівки й молодиці – c. Сварицевичі, Дубровицький р-н, Рівненська обл.
3. Вилети, гулю – c. Грузьке, Макарівський р-н, Київська обл.
4. А в нашого шума – c. Липняжка, Добровеличківський р-н, Кіровоградська обл.
5. Красна Марійка сад пiдмітала – c. Старичі, Яворівський р-н, Львівська обл.
6. У неділю рано – c. Клюшниківка, Миргородський р-н, Полтавська обл.
7. Закувала зозуленька – c. Хорошки, Оржицький р-н, Полтавська обл.
8. Ой ми були у великому лісі – c. Зелень, Дубровицький р-н, Рівненська обл.
9. Голосіння – c. Сварицевичі, Дубровицький р-н ,Рівненьська обл., запис Ірини Клименко
10. Проведу свою русалочку – c. Діброва, Поліський р-н, Київська обл.

Zapraszamy do wysłuchania opowieści Anny Dunat, z domu Piecha, z Pewli Wielkiej – śpiewaczki i gawędziarki o bystrym i zawadiackim spojrzeniu. Lubi żartować i opowiadać historyjki o minionych latach. Śpiewała przy kapliczkach, łuskaniu grochu i przy piecu. Razem z Marleną Dybek, która chciała uczyć lokalne dzieciaki tańca, prowadziły zespół Jedlicki, w którym tańcowała i śpiewała ponad siedemdziesiątka dzieci z całej okolicy. Gdy ona była mała, zespołów nie było. Za to śpiewał prawie każdy – umiał czy nie.
▲
Podkast zrealizowali Rafał Bałaś i Marta Matuszna
▲
Podkast zrealizowano w ramach programu Akademia Kolberga 2022 — Żywiecka Szkoła Tradycji przez Fundację Górom.
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Zapraszamy do wysłuchania opowieści Anny Kupczak, śpiewaczki z Żabnicy (Beskid Żywiecki). Urodziła się 8 grudnia 1939 roku. Wychowywała się w Milówkach, pięknym przysiółku położonym pod Halą Boraczą. Pochodzi z muzykanckiej rodziny. Ojciec Franciszek Maślanka i jego brat Karol grali na skrzypcach. Mama Aniela Maślanka śpiewała. Brat Józef Maślanka był znanym folklorystą, multiinstrumentalistą i budowniczym instrumentów ludowych.
▲
Podkast zrealizowali Rafał Bałaś, Marta Matuszna i Magda Worek
▲
Podkast zrealizowano w ramach programu Akademia Kolberga 2022 — Żywiecka Szkoła Tradycji przez Fundację Górom.
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Karnawał obfitował w zabawy taneczne i wesela, a jego punktem kulminacyjnym były zapusty. Śpiewaczka z Dobrowody (Podlasie), Nina Jawdosiuk, wspomina kwas chlebowy przygotowywany w dzieży, który był ich nieodłącznym elementem. W Wielkim Poście kobiety przędły, tkały, a umilały sobie czas śpiewaniem – zwłaszcza pieśni wielkopostnych. Podczas takich sąsiedzkich spotkań dziewczęta uczyły się zarówno przędzenia na kołowrotku, tkania na krosnach, jak i śpiewania. Od Wielkanocy można było śpiewać na podwórkach. Rozlegały się rohulki i wysnynky ✸ Z Niną Jawdosiuk rozmawiała Julita Charytoniuk ✸ Podkast zrealizowano w ramach programu Akademia Kolberga 2022 — Puszczańska Szkoła Tradycji przez Stowarzyszenie Dziedzictwo Podlasia
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Muzyka jest jednym z podstawowych narzędzi wyrazu i wzbudzania zbiorowych stanów współodczuwania. Możemy muzyką wyrazić lub wywołać pewien nastrój, możemy stworzyć warunki konieczne, acz nie zawsze wystarczające, żeby ludzie zestroili się ze sobą w śpiewie i tańcu – w sposobach komunikacji i działania. Gdyby na nią spojrzeć jak na zjawisko, z punktu widzenia kosmitów, jak proponuje Tomasz Wierzbowski we wstępie do książki Stuarta Isacoff’a Temperacja. Jak muzyka stała się polem bitwy wielkich umysłów zachodniej cywilizacji, możemy „zadumać się przez moment nad tym dziwnym i tajemniczym zjawiskiem. Muzyka potrafi bowiem drastycznie wpłynąć na nastrój odbiorców, a nawet zmienić tętno bicia ich serc – nie tylko w sensie metaforycznym, lecz także jak najbardziej fizjologicznym”.