Wpisywały się w naturalny porządek rzeczy. Uczyły wszystkiego, co niezbędne, by zająć z góry wyznaczone miejsce w społeczności. Tylko nieliczne miały szansę na wyłamanie się z tego porządku. Otaczano je opieką, ale — na sposób niemal fatalistyczny — godzono się z każdym wyrokiem losu. O wiejskich dzieciach na przełomie XIX i XX wieku, sposobie ich wychowywania, a także wpływie rozmaitych instytucji oraz przemian cywilizacyjnych na ich życie rozmawiamy z prof. Włodzimierzem Mędrzeckim, historykiem z Polskiej Akademii Nauk. Rozmowę poprowadził Michał Nowak — dziennikarz radiowej Dwójki, filozof, klarnecista.
●
Włodzimierz Mędrzecki (ur. 9 listopada 1959 w Chełmie) – polski historyk, prof. dr hab. W 1983 ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim. W 1991 obronił pracę doktorską „Socjalizacja młodzieży chłopskiej na ziemiach Polski centralnej 1864-1939”. W 2001 uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie pracy „Niemiecka interwencja militarna na Ukrainie w 1918 roku”. W 2009 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych. Specjalizuje się w etnografii historycznej, historii najnowszej, historii społecznej, stosunkach narodowościowych na ziemiach polskich. Pełni funkcje kierownika Zakładu Historii Społecznej XIX i XX wieku Instytutu Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk oraz sekretarza Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Był zastępcą dyrektora Instytutu Historii PAN oraz Sekretarza Generalnego Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Historycznego. Jest członkiem Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych Polskiej Akademii Nauk.
●
Rozmówki odbywają się w niezobowiązującej atmosferze z aktywnym udziałem publiczności.
●
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz ze środków własnych Stowarzyszenia Dom Tańca (1%).
●
Rozmówki wiejsko-miejskie to cykl spotkań w Ambasadzie Muzyki Tradycyjnej na warszawskim Jazdowie. Pomysłodawcą i gospodarzem Rozmówek jest Stowarzyszenie Dom Tańca.
●
Rozmowa odbyła się w grudniu 2023 r.

Gospodynie harujące od świtu do nocy, folwarczne wyrobnice, mamki, dziewki pracujące w bogatszych gospodarstwach. Biedne i bogatsze. Wydane za morgi i te, które miały coś do powiedzenia w sprawie własnego losu. Babki i prababki większości współczesnych Polaków. Jaki był ich status? Czy ich świat był tak sztywny jak się wydaje? A może w jego ramach była całkiem spora szansa na spełnione życie?
●
Gościem „Rozmówek wiejsko–miejskich” jest Joanna Kuciel-Frydryszak – autorka książki „Chłopki. Opowieść o naszych babkach”. Rozmowę prowadzi Michał Nowak — dziennikarz radiowej Dwójki, filozof, klarnecista.
●
Joanna Kuciel-Frydryszak – dziennikarka, absolwentka polonistyki na Uniwersytecie Wrocławskim. Autorka biografii "Słonimski. Heretyk na ambonie", nominowanej w najważniejszych konkursach na Historyczną Książkę Roku (im. K. Moczarskiego i O. Haleckiego), cenionej biografii Kazimiery Iłłakowiczówny "Iłła" (Marginesy 2017), nominowanej do Nagrody im. Józefa Łukaszewicza, oraz bestsellerowej książki "Służące do wszystkiego" (Marginesy 2018), która znalazła się na liście dziesięciu najważniejszych książek 2018 roku dwumiesięcznika „Książki. Magazyn do Czytania” i dostała nominację do Nagrody Historycznej „Polityki” oraz Nagrody „Newsweeka” im. T. Torańskiej. Jej najnowsza książka książka to "Chłopki. Opowieść o naszych babkach" (Marginesy 2023).
●
Rozmówki odbywają się w niezobowiązującej atmosferze z aktywnym udziałem publiczności.
●
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz ze środków własnych Stowarzyszenia Dom Tańca (1%).
●
Rozmówki wiejsko-miejskie to cykl spotkań w Ambasadzie Muzyki Tradycyjnej na warszawskim Jazdowie. Pomysłodawcą i gospodarzem Rozmówek jest Stowarzyszenie Dom Tańca.
●
Rozmowa odbyła się w października 2023 r.

Pochodzi z jednego z najbardziej znanych klanów muzycznych w Polsce. Przeszedł wszystkie szczeble klasycznej edukacji muzycznej, by zakończyć ją studiami kompozytorskimi na Akademii Muzycznej w Katowicach. Mimo to, jednym z ważniejszych odkryć dla Szczepana Pospieszalskiego – kompozytora, trębacza i multiinstrumentalisty – okazała się muzyka tradycyjna centralnej Polski. Poznawanie jej rozpoczął od grania do tańca w znanej kompanii Janusza Prusinowskiego. O tym w jaki sposób uprawianie muzyki „in crudo” rozwinęło jego warsztat i wrażliwość muzyczną opowiedział w rozmowie z Marcinem Lorencem.
•
W rozmowie wykorzystano utwory:
– „Witkowskich na Bilmana”, wyk. Tęgie Chłopy, nagr. z płyty „Dansing”, wyd. Muzyka Odnaleziona, 2015
– Mazurek Ciarkowskiego, wyk. Janusz Prusinowski Trio, nagr. z płyty „Po kolana w niebie”, wyd. Słuchaj Uchem/Oriente 2013
– Oberek Jana Bogusza, wyk. Józef Zaraś – skrzypce, Stanisław Budzisz – bębenek, nagr. z płyty „Muzyka Źródeł: Józef Zaraś z Nieznamierowic”, wyd. Polskie Radio, 2020
– „Chłop od Rudek, wyk. Tęgie Chłopy, nagr. z płyty „Dansing”, wyd. Muzyka Odnaleziona, 2015
•
Realizacja podkastu: Marcin Lorenc
Mastering: Adam Mart
•
Polecamy:
– Janusz Prusinowski Kompania
http://www.januszprusinowskikompania.pl/
– Tęgie Chłopy
https://tegiechlopy.pl/
– Monodia Polska
https://www.youtube.com/@Monodya/videos
oraz projekty autorskie:
– Santabarbara
https://www.youtube.com/watch?v=zR0kYblfNIM
– „Syn Gwiazdy” – słuchowisko
https://www.youtube.com/watch?v=J0RoS16Kw8s
•
Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2024 r.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

O tym, jak muzyka tradycyjna dodaje energii życiowej, o gościnności i otwartości, która sprzyja dobrym relacjom i przekazywaniu muzyki między pokoleniami. O tym, że wytrwałość i upór pomagają w osiąganiu celów. O muzyce, która może uzdrawiać i dawać długowieczność. A wreszcie o tym, jak wspólna pasja do muzyki daje szczęście i zgodę w małżeństwie. Opowiadają śpiewaczka i skrzypek; Jadwiga i Józef Tomczykowie ze wsi Mroczki Małe w Sieradzkiem.
Rozmowę z mistrzami przeprowadziła Joanna Szaflik.
•
W audycji wykorzystano nagrania:
– Owijok „Jak mi bydzie, tak mi bydzie”, wyk. Józef Tomczyk, nagr. z płyty Sieradzkie melodie i pieśni cz. 2, wyd. Muzeum Okręgowe w Sieradzu, Sieradz 2008
–„O szóstej godzinie", wyk. Zespół Śpiewaczy „Dukat"” z Mroczek Małych, nagr. z płyty Sieradzkie melodie i pieśni cz. 3, wyd. Muzeum Okręgowe w Sieradzu, Sieradz 2009
– Owijok, wyk. Józef Tomczyk, nagr. Joanna Szaflik, 2024
– Owijok „Dziewczyno kochana”, wyk. Józef Tomczyk, nagr. z płyty Sieradzkie melodie i pieśni w krzesiwowym przekazie, wyd. Powiatowy Ośrodek Kultury w Sieradzu, Sieradz 2006
– Przyśpiewki „Od sieradza”, wyk. Jadwiga Tomczyk i Józef Tomczyk, nagr. Joanna Szaflik, 2024
– Polka „Szmyt”, wyk. Józef Tomczyk, nagr. Joanna Szaflik, 2024
– „Kądziołka", wyk. Kapela „Dukat” (Stanisław Szafirowicz – harmonia trzyrzędowa, Józef Tomczyk – skrzypce, Zenon Lipiński – baraban), nagr. z płyty Sieradzkie melodie i pieśni cz. 2, wyd. Muzeum Okręgowe w Sieradzu, Sieradz 2008
– Owijok „Zalewajka”, wyk. Józef Tomczyk, nagr. Joanna Szaflik, 2024
– Owijok „A jo niy wiym”, wyk. Józef Tomczyk, nagr. z płyty Sieradzkie melodie i pieśni cz. 1, wyd. Muzeum Okręgowe w Sieradzu, Sieradz 2006
– „Oj mamo moja mamo”, wyk. Zespół Śpiewaczy „Dukat” z Mroczek Małych nagr. z płyty Sieradzkie melodie i pieśni cz. 3, wyd. Muzeum Okręgowe w Sieradzu, Sieradz 2009
– Owijok „Chłopol”, wyk. Józef Tomczyk, nagr. z płyty Sieradzkie melodie i pieśni cz. 1, wyd. Muzeum Okręgowe w Sieradzu, Sieradz 2006
•
Realizacja podkastu: Joanna Szaflik.
Montaż: Anna Blachowska
Mastering: Adam Mart
•
Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2024 r.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

W kulturach tradycyjnych, wiejskich przez setki lat praktykowane były formuły – obrzędy czy struktury muzyczne, bo jest w nich fenomen, którego skuteczność powtarzania wynika z konstrukcji ludzkiej, jest uniwersalne. Bywa, że te fenomeny przy okazji przewrotów historycznych znikają z pejzażu. Czy permanentnie? Czy raczej czekają na ożywienie w innym czasie i miejscu? Jakkolwiek wiele z tych zjawisk zostało opisanych w publikacjach naukowych, to rzadko sama ich lektura przywraca im żywotność. Potrzebny jest jakiś rodzaj witalności, żeby odrodziło się to, co odwieczne.
Z Maciejem Żurkiem, pszczelarzem, skrzypkiem, socjologiem i miłośnikiem przygód, rozmawia Katarzyna Rosik
☛
Koło tradycji – o tym, co powtarzalne i niepowtarzalne w muzyce tradycyjnej. Cykl poświęcony przemianom w wiejskiej kulturze muzycznej, której coraz orędownikami i praktykantami stają się ludzie zarówno ze wsi, jaki i z miasta.
☛
W audycji wykorzystano utwory:
– Wiązanka oberków, wyk. Jan Gaca, Stefan Gaca, nagr. Centrala Muzyki Tradycyjnej, festiwal Remiza, Wrocław 2008
– „Ulubiony Tadeusza Cieślaka z Przystałowic”, wyk. Maciej Żurek skrzypce, Robert Burdalski basy, Marek Szwajkowski bębenek, Ewa Grochowska śpiew, nagr. z płyty 3 x GACE, wyd. Muzyka Odnaleziona 2012
– „Ja wasz sercem jestem całym”, wyk. Memento Mori Dance Club, nagr. Serhija Petryczenki, Jarosław 09.03.2024 r.
☛
Realizacja podkastu: Katarzyna Rosik
Mastering: Adam Mart
Fot. Jan Piszczatowski
☛
Czytaj więcej:
– biogram Maciej Żurek:
https://muzykatradycyjna.pl/ludzie/maciej-zurek/
Posłuchaj:
www.vimeo.com/226699608
www.youtube.com/watch?v=TZSn8k1CQBY
www.youtube.com/watch?v=y43vrneCPNs
www.youtube.com/watch?v=lmMeHWbAkrI
www.youtube.com/watch?v=xah31wsCe6I
www.youtube.com/watch?v=DXCD4F4imKs
www.youtube.com/watch?v=2QAuIVRYcQ4
☛ Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2024 r.
☛ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Nie zawsze korzenie są kluczowe przy wyborze własnych dróg. Mogą wspierać lub utrudniać pewne decyzje, ale ostatecznie ważniejszy niż wołanie przodków jest zachwyt nad tym, na co się natkniemy. Jednakowoż często prowadzimy działania na rzecz powrotu dawnych praktyk muzycznych w miejscu ich pochodzenia, wśród lokalnej społeczności. I sami zdobywamy własny głos.
☛ O muzyce Kujaw z Justyną Piernik, dziennikarką, dokumentalistką, animatorką kultury i śpiewaczką, rozmawia Katarzyna Rosik.
☛ Koło tradycji – o tym, co powtarzalne i niepowtarzalne w muzyce tradycyjnej. Cykl poświęcony przemianom w kulturze muzycznej wsi, której coraz częściej orędownikami i praktykantami stają się ludzie z miasta. Prowadzi Katarzyna Rosik.
☛ Justyna Piernik – śpiewaczka, polonistka, animatorka kultury, dziennikarka Programu 2 Polskiego Radia i Radiowego Centrum Kultury Ludowej. Ponad dwadzieścia lat zajmuje się dokumentowaniem, badaniem i wykonywaniem dawnych pieśni tradycyjnych z Polski i Ukrainy. Uczyła się u etnomuzykologów-praktyków oraz u śpiewaczek starego pokolenia podczas etnograficznych podróży. Śpiewa pieśni z Mazowsza, Kujaw, Wielkopolski, Lubelszczyzny, pochodzące z archiwów muzycznych i własnych badań terenowych. Bada i interpretuje style i repertuary wybitnych polskich śpiewaczek tradycyjnych. Koordynuje projekty społeczno-muzyczne w lokalnych społecznościach, m.in. na Kujawach. Liderka zespołu Warszawa Wschodnia, solistka w międzynarodowych projektach muzycznych. Zdobywczyni głównej nagrody na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym w kategorii Folklor – Kontynuacja w 2017 r. Stypendystka Ministra Kultury w dziedzinie twórczości ludowej 2017 r. Pomysłodawczyni projektu „Kujawska Atlantyda”. Współpracuje z Kapelą Brodów, Kapelą Niwińskich i Wowakin Trio.
☛ Wykorzystano utwory:
– „Kujawianka”, wyk. Justyna Piernik i Kapela Niwińskich, nagr. z płyty „Pogłosy”, wyd. 2023
– Przyśpiewki, wyk. Jan Roszak, Henryka Roszak, nagr. z płyty „Melodie ziemi kujawskiej”, wyd. IS PAN 2010
– Kujawiak, wyk. Tadeusz Latecki, nagr. z płyty „Melodie ziemi kujawskiej”, wyd. IS PAN 2010
– „Kochanie”, wyk. Justyna Piernik i Kapela Niwińskich, nagr. z płyty „Pogłosy”, wyd. 2023
– „Posłuchajcie panieneczki”, wyk. Zofia Wojnicka, nagr. z płyty „Melodie ziemi kujawskiej, wyd. IS PAN 2010
– „Na środku pola”, wyk. Antonina Kuczyńska, nagr. z płyty „Melodie ziemi kujawskiej”, wyd. IS PAN 2010
– „Pojadę ja do Krakowa”, wyk. Zofia Wojnicka, nagr. z płyty „Melodie ziemi kujawskiej”, wyd. IS PAN 2010
– „Kujawiak wolny”, wyk. Kapela Szelążków, nagr. z płyty „Muzyka ludowa z Kujaw i Pałuk”, wyd. Muzeum Etnograficzne w Toruniu 2012
☛ Realizacja podkastu: Katarzyna Rosik
☛ Mastering: Adam Mart
☛ Polecamy:
– płyta „Atlantyda Kujawska”, Warszawa Wschodnia (kier. Justyna Piernik) i kapela Janusz Prusinowski Trio, 2019
https://soundcloud.com/user-358813763
– Kujawska Atlantyda, czyli krętą drogą do Ojczyzny. Historia śpiewaczki, Justyna Piernik
https://www.akademiakolberga.pl/project/kujawska-atlantyda-czyli-kreta-droga-do-ojczyzny-opowiesc-spiewaczki/
– Dźwiękowe skarby Anny Jachniny, audycje Justyny Piernik
https://www.polskieradio.pl/8/478/artykul/3132523,dzwiekowe-skarby-anny-jachniny
– płyta „Pogłosy”, Justna Piernik i Kapela Niwińskich, 2023
https://www.muzykaodnaleziona.pl/produkt/cd-poglosy-kapela-niwinskich/
☛ Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2024 r.
☛ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Gdyby życie potoczyło się inaczej, moglibyśmy ją znać jako słynną tancerkę baletową. Może gdyby była o kilka lat starsza, nie bałaby się spełnić marzenia i zostałaby w wielkim mieście? Ale za bardzo tęskniła za domem i „nie znała świata”.
O wspomnieniach z wczesnego dzieciństwa przypadających na początek wojny, zabawach rówieśniczych, a przede wszystkim o pasji do śpiewania i gromadzenia wokół tego ludzi w różnym wieku, opowiada Stanisława Czuper.
•
Stanisława Czuper (z d. Pogorzelska) urodziła się w 1936 roku w miejscowości Wysokie koło Raczek. Wychowywała się w wielodzietnej rodzinie rolniczej. Wychowała 10-tkę dzieci. Zaczęła śpiewać jako nastolatka z mamą, pieśni uczyła się też od Franciszka Dobrzynia, starszego śpiewaka z okolicy. Gdy zdobyła jako solistka Złotą Basztę na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu, postanowiła założyć zespół „Zorniczeńka”.
Rozmowę przeprowadziła Julita Charytoniuk, kulturoznawczyni, uczennica wiejskich śpiewaczek i śpiewaków.
•
Wykorzystano nagrania utworów w wykonaniu Stanisławy Czuper:
– „Uciekaj, myszko”, nagr. J.Charytoniuk, 2024
– „Stary niedźwiedź”, nagr. J.Charytoniuk, 2024
– „Mam chusteczkę haftowaną”, nagr. J.Charytoniuk, 2024
– „Siałam rutę”, nagr. Małgorzata Makowska
– „Widzieliśmy cztery orły”, nagr. J.Charytoniuk, 2024
– „Wzejdzij, zorniczeńko”, nagr. z płyty „Na Wysokim”, wyd. Krusznia 2022
– „Zaniósłbym ja, zaniósł”, nagr. z płyty „Na Wysokim”, wyd. Krusznia 2022
– „Jak ja nie mam żyć”, nagr. z płyty „Na Wysokim”, wyd. Krusznia 2022
– „Na polu olsa”, nagr. z płyty „Na Wysokim”, wyd. Krusznia 2022
– „Hej, do smuga, kośniczeńku”, nagr. z płyty „Na Wysokim”, wyd. Krusznia 2022
•
Nagranie i montaż: Julita Charytoniuk
Mastering: Adam Mart
Fot. Julita Charytoniuk
•
Polecamy:
– płyta Stanisławy Czuper „Na Wysokim”, wyd. Krusznia 2022
– nagrania z pieśniami Stanisławy Czuper w ramach działania „Szansa na Oskara”:
https://www.youtube.com/watch?v=MMh2ZYX55jQ
https://www.youtube.com/watch?v=nqf8yKwO6tc
https://www.youtube.com/watch?v=L1W9XweP2OE
https://www.youtube.com/watch?v=TKaDTDk02G4
https://www.youtube.com/watch?v=76YTaRzLWO0
https://www.youtube.com/watch?v=1KUIKkNF0c0
•
Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2024 r.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Dla jednych jest gwarą, dla innych językiem. Ktoś nazywa go sztucznym tworem i naroślą kulturową, powstałą wskutek spekulacji badaczy, dla kogoś innego jest wyrazem emocji, tożsamości i przywiązania do języka matczynego i ojczystego. Uważa się, że to nazwa pejoratywna, bazująca na kulturowych i historycznych stereotypach i uprzedzeniach. Jednak wiele osób przyjmuje tę tezę i wyjaśnienie ze zdziwieniem – nigdy o niej słyszeli.
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy o historycznych i współczesnych kontrowersjach wokół języka chachłackiego (pod Włodawą na Polesiu Lubelskim) oraz pieśni i opowieści mieszkańców powiatu włodawskiego.
♦
Z Aleksandrą Zinczuk – literaturoznawczynią i animatorką kultury, redaktorką pisma „Kultura Enter” oraz pomysłodawczynią inicjatyw, dedykowanych tematyce dialogu międzykulturowego rozmawiała Ewa Grochowska – wykonawczyni i badaczka muzyki tradycyjnej. Bohaterami i bohaterkami odcinka są także artyści i artystki ludowe z powiatu włodawskiego: Stefan Sidoruk ze Stawek oraz Katarzyna Halina Weremczuk, Karolina Jadwiga Demianiuk i Jadwiga Marciocha z Dołhobród.
♦
Podcast zrealizowała: Ewa Grochowska
Mastering: Adam Mart
♦
Wykorzystano nagrania (w kolejności występowania w podkaście):
– Stefan Sidoruk (1919–2012) ze wsi Stawki opowiada o sobie w języku chachłackim. Źródło nagrania: https://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/etnografia-lubelszczyzny-gwara-chachlacka-ukrainska/
– „Irod car” – kolęda w języku chachłackim, śpiewa Stefan Sidoruk (1919–2012) ze wsi Stawki (powiat Włodawa, woj. lubelskie). Źródło nagrania: https://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/etnografia-lubelszczyzny-gwara-chachlacka-ukrainska/
– „Tam na hory świtiat zory” – pieśń liryczna w języku chachłackim, śpiewają: Katarzyna Halina Weremczuk (1934–2022) i Karolina Jadwiga Demianiuk (ur. 1939) ze wsi Dołhobrody. Źródło nagrania: płyta DVD dołączona do publikacji: Puhuwurim po naszomu / Porozmawiajmy po naszemu. Pieśni, wierzenia, przysłowia, praca zbiorowa, red. Stanisława Baja i Iwony Korgul-Wyszatyckiej, Dołhobrody 2018
– Karolina Jadwiga Demianiuk (ur. 1939) ze wsi Dołhobrody opowiada o sobie w języku chachłackim, nagr. Ewa Grochowska, 2024
– „Oj luhom idu” – pieśń liryczna w języku chachłackim, śpiewa Karolina Jadwiga Demianiuk (ur. 1939) ze wsi Dołhobrody, nagr. Ewa Grochowska, 2024
– „Oj pojdu ja ponad Buhom” – pieśń liryczna w języku chachłackim, śpiewa Jadwiga Marciocha (ur. 1939) ze wsi Dołhobrody, nagr. Ewa Grochowska, 2024
– Jadwiga Marciocha (ur. 1939) ze wsi Dołhobrody opowiada o sobie w języku chachłackim, nagr. Ewa Grochowska, 2024
– „Gajem konik gajem – pieśń liryczna, śpiewa Katarzyna Halina Weremczuk (1934–2022) ze wsi Dołhobrody. Źródło nagrania: płyta DVD dołączona do publikacji: Puhuwurim po naszomu / Porozmawiajmy po naszemu. Pieśni, wierzenia, przysłowia, praca zbiorowa, red. Stanisława Baja i Iwony Korgul-Wyszatyckiej, Dołhobrody 2018
– „Buwajte zdorowy” – przyśpiewka w języku chachłackim, śpiewa Karolina Jadwiga Demianiuk (ur. 1939) ze wsi Dołhobrody, nagr. Ewa Grochowska, 2024
♦
Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2024 r.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

O tym, dlaczego muzyka z Pewli Wielkiej w sercu Marty gra.
☛ Pocztówkę przesłała Marta Matuszna – śpiewaczka i muzykantka ludowa z Lalik. Współtworzy duet „DudySkrzypce”, grający archaiczną muzykę Beskidu Żywieckiego oraz zespół „Skład Niearchaiczny”. Pracuje w Fundacji Górom, której misją jest inspirowanie do życia w równowadze, w zgodzie z naturą i kulturą. W wolnym czasie lubi wyskoczyć z psem w góry albo do lasu.
☛ Utwory:
– „Ej, Gróniusiu Bieskidzie”, tekst i melodia ludowa, z przekazu kapeli Braci Byrtków z Pewli Wielkiej
– „Bracia my som bracia”, tekst i melodia ludowa, z przekazu kapeli braci Byrtków z Pewli Wielkiej
– „Na prawde mi to prowde”, tekst i melodia ludowa, przekazała Julianna Adamek z Pewli Wielkiej
☛ Gra na dudach: Rafał Bałaś
☛ Realizacja i montaż: Rafał Bałaś
☛ Polecamy:
– Archiwum Ludowe
https://www.archiwumludowe.pl/
– Fundacja Górom
http://gorom.pl/
– Anna Kupczak na Spotify
https://open.spotify.com/album/78z5d6kI65gPjrxdNfbHHl?si=Y54qLHgKTUKUGmc6Gt5y1g
– Anna Dunat na Spotify
https://open.spotify.com/album/7unw0nXSpS1I4zkkwB8yA9?si=S64VZw7ISYqT3RfYe_GTRQ
☛ Fot. Dominik Imielski

To jest takie miejsce, w którym się czuję u siebie. O społeczności ukraińskiej Przemyśla i okolic

Narodnyj Dim (Ukraiński Dom Ludowy) to budynek, ale też potężny kawał historii, która zaczyna się pod koniec XIX wieku i wciąż trwa w wieku XXI. Jest to miejsce spotkań wielu pokoleń Ukraińców z Przemyśla i okolic, a także z całej Polski, niezwykle istotny punkt na mapie kulturalnej społeczności ukraińskiej. Obecnie działania prowadzone w Domu Ukraińskim przez przemyski oddział Związku Ukraińców w Polsce, skupione są wokół promocji kultury ukraińskiej, dialogu między narodami i aktywności obywatelskiej. To tu powstały i działają Krajka i Krajeczka, jedne z najistotniejszych muzycznych inicjatyw społeczności ukraińskiej w Polsce. To tu przez lata strzeżono ukraińskiej tożsamości i historii. To tu bije serce Ukraińców w Polsce.
Rozmowę z przedstawicielami społeczności ukraińskiej, skupionej wokół Narodnego Domu w Przemyślu przeprowadziła Marta Graban-Butryn, folklorystka, etnolożka, Łemkini, uczennica wiejskich śpiewaków i muzykantów.
W nagraniach udział wzięli:
Maria Tucka, Romana Zołotnyk, Michał Pulkowski, Igor Horków, Marta Graban-Butryn

Nagranie i montaż: Marta Graban-Butryn
Mastering: Adam Mart

Wykorzystano nagrania:
1. Marsz weselny/Марш весільний, trad., „Muzyczna Antologia Nadsania/Музична Антологія Надсяння”, wyd. Związek Ukraińców w Polsce, Przemyśl 2024.
2. A nasz stary cesarz Józef/А наш старий цісар Йосиф, trad., „Muzyczna Antologia Nadsania/Музична Антологія Надсяння”, wyd. Związek Ukraińców w Polsce, Przemyśl 2024.
3. Tam w horach Karpatach smutny dny nastały/Там в горах Карпатах смутны дни настали, trad., „Tam na hori czereszeńka. Nagrania z badań terenowych profesora Romana Reinfussa/Там на горі черешенька. Награня з тереновых досліджынь професора Романа Райнфуса” wyd. Wydawnictwo Stara Droga 2014.
4. Oj ty dziewczyno wyjdź za mnie/Ой ти дівчино вийди за мене, wyk. Maryna Leskiw, Daria Pulkowska, Aleksandra Steć, Tatiana Harasym, Kapela Serhija Ochrimczuka, trad., „Krajka. W domu”, wyd. Związek Ukraińców w Polsce 2016.
5. Zielone ogóreczki/ Зелененьки огірочки, trad., wyk. Krajka, „Muzyczna Antologia Nadsania/Музична Антологія Надсяння”, wyd. Związek Ukraińców w Polsce, Przemyśl 2024.
6. Oj miała Handziunia/Ой мала Гандзюня, trad., wyk. Krajka, „Muzyczna Antologia Nadsania/Музична Антологія Надсяння”, wyd. Związek Ukraińców w Polsce, Przemyśl 2024.
7. Kołomyjka od Łówczy, trad., wyk. HrayBery/ГрайБери, „KARCZMA/КОРЧМА”, 2023.
8. Newilnyk/Невільник, trad., wyk. Łemkowska wiejska kapela „Uherec”, nagranie własne, 2018.
9. Oj na stawie/Ой на ставі, trad. wyk. Krajka, „Muzyczna Antologia Nadsania/Музична Антологія Надсяння”, wyd. Związek Ukraińców w Polsce, Przemyśl 2024.
10. Piękna Taniunejka/ Красна Танюнейка, trad., wyk. Krajka, „Krajka. W domu”, wyd. Związek Ukraińców w Polsce 2016.
11. Pamiętajcie chrześcjanie/ Пам’ятайте християне, trad., wyk. Taras Kompaniczenko, Piotr Wawrzkiewicz, „Krajka. W domu”, wyd. Związek Ukraińców w Polsce 2016.
12. Takiego-m kawalera/Такого-м фраїра, wyk. Daria Pulkowska, Kapela Serhija Ochrimczuka, trad., „Krajka. W domu”, wyd. Związek Ukraińców w Polsce 2016.
13. Drichman/ Дріхман, trad., wyk. Krajeczka, „Краєчка. Дитячі пісні, ігри та забави/Krajeczka. Piosenki, gry i zabawy dla dzieci”, wyd. Polskie Radio 2022.
14. Jaworowi ludy/ Яворові люди, trad., wyk. Krajeczka, „Краєчка. Дитячі пісні, ігри та забави/Krajeczka. Piosenki, gry i zabawy dla dzieci”, wyd. Polskie Radio 2022.
15. Hula, białe gęsi, hula/ Гиля-гиля білі гуси, trad., wyk. Krajka, „Krajka. W domu”, wyd. Związek Ukraińców w Polsce 2016