Czasem trzeba trzech pokoleń, by pojawił się kontynuator tradycji. Tak było i tym razem, gdy w rodzinie państwa Tomczyków uzdolniona muzycznie prawnuczka, Julia Grzelczyk, zaczęła się interesować muzyką swojego regionu. Dzięki zaangażowaniu Julii i jej członkostwie w zespole w Mroczkach Małych wróciła nie tylko nadzieja i nowa energia, ale też dawno zapomniany repertuar. To silny bodziec, by pobudzić pamięć i odkryć na nowo to, co zaniechane.
☛
Pocztówkę przesłała Joanna Szaflik, śpiewaczka i basistka zajmująca się muzyką sieradzką, kaliską i biskupiańską.
☛
Mastering: Adam Mart
☛
Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2023 r.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Czasem musimy zwiększyć dystans, by spojrzeć na coś z innej perspektywy. Wyjazd na studia do kilkaset kilometrów dalej położonego miasta pozwolił mi dostrzec piękno kultury tradycyjnej okolic, z których pochodzę. Poszukiwania literatury, materiałów archiwalnych, a przede wszystkim spotkania z mistrzami tradycji, zaprowadziły mnie do tego, co według mnie jest najcenniejsze w moich rodzinnych stronach. Bez wątpienia na tej liście znajduje się repertuar weselny, do którego należy pieśń „Tulnijże się wianku lawendowy” zasłyszana od śpiewaczek Jadwigi Tomczyk i Janiny Lipińskiej ze wsi Mroczki Małe.
☛
Pocztówkę przesłała Joanna Szaflik, śpiewaczka i basistka zajmująca się muzyką sieradzką, kaliską i biskupiańską.
☛
Mastering: Adam Mart
☛
Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2023 r.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Najczęściej można go spotkać w przestrzeni sztuki lub sportu. Jeśli ma się wyjątkowe szczęście, to można się z nim zetknąć na którymś ze szczebli edukacji. W muzyce tradycyjnej pojawia się za to wyjątkowo często. Przynajmniej jeśli wierzyć osobom, które się nią zajmują. Rozmowa o mistrzu, jego wyjątkowości, spotkaniu z nim i tym, co to spotkanie sprawiło.
►
Z:
Rafałem Bałasiem – kontrabasistą, dudziarzem, budowniczym instrumentów ludowych, animatorem kultury ludowej na Żywiecczyźnie, uczniem Zbigniewa Wałacha oraz Edwarda i Władysława Byrtków,
Ewą Grochowską – śpiewaczką i nauczycielką śpiewu tradycyjnego, badaczką tradycji muzycznych wsi polskiej, doktorem nauk humanistycznych, uczennicą między innymi Jana Gacy i Stanisława Witkowskiego,
Antonim Hasso-Agopsowiczem – skrzypkiem młodego pokolenia, który zagłębia się w nagrania muzyki kajockiej, w szczególności Józefa Kędzierskiego,
Justyną Piernik – dziennikarką radiową, śpiewaczką, animatorką kultury, zafascynowaną śpiewem Zofii Wojnickiej oraz tradycją muzyczną naszych wschodnich sąsiadów
Maciejem Żurkiem – skrzypkiem, pszczelarzem, animatorem kultury, uczniem Jana Gacy
rozmawiał
Michał Nowak – dziennikarz, filozof, klarnecista.
►
W rozmowie wspominano o mistrzach i mistrzyniach:
– braciach Byrtkach z Pewli Wielkiej (Beskid Żywiecki)
– Janie Gacy z Przystałowic Małych (Radomskie)
– Józefie Kędzierskim z Rdzuchowa (Radomskie)
– Zofii Wojnickiej z Osięcin (Kujawy)
Więcej informacji o ww. osobistościach na stronie:
https://muzykatradycyjna.pl/do-sluchania/mistrz-czyli-chemia-w-muzyce-tradycyjnej-wspomnienia-zakochanych-edukacja/
►
Zdjęcie: Nagrania u skrzypka Tadeusza Jedynaka (ur. 1924–2020), basował mu skrzypek Jan Gaca (1933–2013). Przystałowice Małe 1983. Fot. Andrzej Bieńkowski, Muzyka Odnaleziona

Starodawna muzyka kaliskiej wsi, ta archaiczna z samymi basami przy skrzypcach, jest dla nas dziś niepojęta, bazuje na ptasich, plemiennych skalach. To ona jest winna zbiorowej euforii tańczących, to ona prowadziła społeczność przez wszystkie obrzędy w roku. Była językiem wsi i kodem komunikacji. Nagle zniknęła jak wyklęta. Ale przeżył człowiek, ostatni tradycyjny skrzypek w Kaliskiem i zarazem całej Wielkopolsce, urodzony sporo przed II wojną. To Leon Lewandowski, który, kiedy go odnalazłem, czekał już spokojnie na śmierć. Poznajmy go.
•
Rozmowę z Leonem Lewandowskim przeprowadził Mateusz Raszewski, skrzypek, budowniczy instrumentów i badacz terenowy, uczeń wiejskich muzykantów.
•
Wykorzystano nagrania z płyty:
Leon Lewandowski – skrzypek znad Prosny, wyd. Muzyka Odnaleziona, nagr. terenowe fundacji Kulturalny Ruch Oporu
– Polka / Tabor Kaliski
– Owijak solo
– Okrągły, „Jechałem z góreczki”
– Oberek i polka na organkach
– Okrąglak, „Jak jo jechał od Kalisza”
– Marsz do ślubu
– Owijak „Kureczki” / wiązanka mazurków na Festiwalu Wszystkie Mazurki Świata
•
Realizacja: Mateusz Raszewski
Mastering: Adam Mart

Okres zimowy, a szczególnie świąteczny, to czas, kiedy granica między światem niematerialnym a realnym jest najcieńsza. To bardzo ważny moment przejścia w cyklu rocznym. Posłuchajcie rodzinnej opowieści apokryficznej o ucieczce Matki Bożej przed żołnierzami Heroda oraz kolędy ze starymi, pełnymi magii motywami.
☛
Pocztówkę przesłała Joanna Szaflik, śpiewaczka i basistka zajmująca się muzyką sieradzką, kaliską i biskupiańską.
☛
Źródła:
– „Gdy Pan Jezus w drzwi puka”, wyk. Janina Kosatka z Kliczkowa Małego, z płyty Tradycje Muzyczne Polski Środkowej. Łęczyckie, Sieradzkie, Wieluńskie, wyd. Łódzki Dom Kultury, 2007
http://folklor.muzeum-sieradz.com.pl/muzyka_piesniS.html
☛
Mastering: Adam Mart

Archaiczna muzyka dudziarzy wielkopolskich – niegdyś powszechna we wsiach centralnej, południowo-zachodniej i południowej Wielkopolski – przetrwała dziesięciolecia kulturowych zmian i doczekała się powrotu na potańcówki i wesela. W rozmowie pojawiają się odpowiedzi na pytania, gdzie dziś można usłyszeć muzykę dudziarską, skąd wzięli się dudziarze w Poznaniu, a także wiele innych historii.
Rozmowę z Romualdem Jędraszakiem, mistrzem gry na dudach wielkopolskich, nauczycielem i popularyzatorem wielkopolskiej muzyki tradycyjnej, przeprowadził Karol Majerowski, trębacz i dudziarz wielkopolski, jego uczeń.
•
Wykorzystano nagrania:
– „Oberek lotany”, wyk. Romuald Jędraszak (dudy wielkopolskie), nagr. z płyty „Romuald Jędraszak. Portret dudziarza wielkopolskiego”, wyd. Szamotulski Ośrodek Kultury, 2018
– „Oberek od Stęszewa”, wyk. Romuald Jędraszak (dudy wielkopolskie), Karol Majerowski (dudy wielkopolskie), nagr. Karol Majerowski, 2023
– „Wiwat przyjacielski”, wyk. Kapela Dudziarzy Wielkopolskich, nagr. z archiwum Radia Poznań
– „Oberek”, wyk. Kapela Korzenie, Romuald Jędraszak (dudy wielkopolskie), Tomasz Kiciński (skrzypce podwiązane), Przemysław Wawrzyniak (bębenek obręczowy), z płyty Grajcie dudy, dudy wielkopolskie, wyd. własne Kapeli Korzenie, Poznań 1998
– „Oberek Motała”, wyk. Romuald Jędraszak (dudy wielkopolskie), Marcin Jędraszak (skrzypce podwiązane), nagr. z płyty Romuald Jędraszak. Portret dudziarza wielkopolskiego, wyd. Szamotulski Ośrodek Kultury, 2018
•
Polecamy:
– dudziarze.pl
– Tabor Wielkopolski http://taborwielkopolski.pl/
Źródła:
– Jadwiga i Marian Sobiescy, Polska Muzyka Ludowa i jej problemy
– Jadwiga Sobieska, Ze studiów nad folklorem muzycznym Wielkopolski
•
Podcast zrealizował: Karol Majerowski
Mastering: Adam Mart

O dźwiękach spoza klawiatury.
Pocztówkę dźwiękową przesłał Mateusz Kowalski, skrzypek, multiinstrumentalista, śpiewak
☛
Realizacja: Katarzyna Rosik, Adam Mart
Koordynacja zadania: Julita Charytoniuk
Fot. Grzegorz Domański
☛
Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2023 r.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Urodzona w 1930 r. śpiewaczka opowiada o swoim życiu i pracy: pasieniu krów, noszeniu wody, nauce, weselach w „karczmie”, rodzinnej olejarni.  Przypomina o okazjach do śpiewania w czasie powojennym, gdy pieśni towarzyszyły pracy (na przykład darciu pierza, prasowaniu tytoniu czy przędzeniu), zabawie i weselom, jak również modlitwom podczas majówek, pogrzebów i „przy obrazie”. Śpiewano także pieśni aktualne, ułożone specjalnie na okazje, komentujące ważne dla społeczności wydarzenia i działanie instytucji.

Z Janiną Pydo, śpiewaczką z Zastawia koło Goraja, rozmawiała Agnieszka Szokaluk, śpiewaczka i uczennica wiejskich śpiewaczek.
•
Wykorzystano nagrania:
– „Zarżyjże, zarżyj”, Janina Pydo, „Dajcie stołka cisowego. Muzyka tradycyjna Roztocza Gorajskiego i jej wykonawcy”, wyd. Towarzystwo dla Natury i Człowieka, Goraj – Lublin 2016.
– „Jakżem była mało”, Janina Pydo, nagr. Filip Majerowski, Zastawie 2023.
– „Tatusiu, mamusiu”, Janina Pydo, nagr. Agnieszka Szokaluk, Goraj 2015.
– „Raz mi przez Zastawie dróżka wypadła”, Janina Pydo i Agnieszka Szokaluk, Zastawie 2020.
– „Z poniedziałejku o godzinie rannej”, Janina Pydo, „Dajcie stołka cisowego. Muzyka tradycyjna Roztocza Gorajskiego i jej wykonawcy”, wyd. Towarzystwo dla Natury i Człowieka, Goraj – Lublin 2016.
– „Już idę do grobu”, Janina Pydo, nagr. Agnieszka Szokaluk, Zastawie 2023.
– „Matko niebieskiego Pana”, Janina Pydo, „Śpiewy nabożne parafii gorajskiej”, wyd. Towarzystwo dla Natury i Człowieka, 2020.
– „U stóp Twoich Maryjo”, Janina Pydo, nagr. Agnieszka Szokaluk, Zastawie 2023.
– „Zawianą drożyną”, Janina Pydo, „Dajcie stołka cisowego. Muzyka tradycyjna Roztocza Gorajskiego i jej wykonawcy”, wyd. Towarzystwo dla Natury i Człowieka, Goraj – Lublin 2016.
– „Już nasza Marysia po ślubie”, „Dajcie stołka cisowego. Muzyka tradycyjna Roztocza Gorajskiego i jej wykonawcy”, wyd. Towarzystwo dla Natury i Człowieka, Goraj – Lublin 2016.
– „Czarna je se czarna”, Janina Pydo, nagr. Filip Majerowski, Zastawie 2023.
– „Witaj Jutrzenko rano powstająca”, Janina Pydo, „Śpiewy nabożne parafii gorajskiej”, wyd. Towarzystwo dla Natury i Człowieka, 2020.
– „Bóg w Trójcy świętej sprawił to w niebie”, nagr. Agnieszka Szokaluk, Goraj 2015.
•
Polecamy:
– Janina Pydo – biogram i pieśni
www.muzykaroztocza.pl/muzyk/282/name/Pydo+Janina+.html
– Śpiewy na Zielnej — Janina Pydo [Lubelska Szkoła Tradycji]
https://www.youtube.com/watch?v=Ddj7k9Pwio4
– Koncert "Roztocze – bliski wschód" - Wszystkie Mazurki Świata 2020
https://www.youtube.com/watch?v=8c16Qk1YGEc
– Pieśni na kanale muzykazakorzeniona:
https://www.youtube.com/watch?v=O-WsjUz5a2o
– Re: tradycja 2019: Dorota i Henryk Miśkiewicz z Janiną Pydo i kapelą Butryn/Pikula/Deptuła:
https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=mVe9QkF9woc
•
Podcast zrealizowała: Agnieszka Szokaluk
Mastering: Adam Mart

O tym, że skrzypce powinny śpiewać.
Pocztówkę dźwiękową przesłał Mateusz Kowalski, skrzypek, multiinstrumentalista, śpiewak
☛
Realizacja: Katarzyna Rosik, Adam Mart
Koordynacja zadania: Julita Charytoniuk
Fot. Grzegorz Domański
☛
Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2023 r.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Czy można wyobrazić sobie brzmienie muzyki łowickiej bez harmonii trzyrzędowej? Dziś w tym regionie coraz częściej harmonie zastępują akordeony, choć trzeba przyznać, że bogato inkrustowane, o wyjątkowym dźwięku trzyrzędówki mają wciąż grono zagorzałych miłośników. I wciąż pojawiają się nowi. Jednym z mistrzów tego instrumentu jest Sławomir Czekalski – pochodzący z Żychlina, muzykant w trzecim pokoleniu. Pierwsze samodzielne wesele zagrał w wieku 14 lat i od tamtej pory gra nieprzerwanie do tańca. Dziś jest liderem znanej i cenionej Kapeli Dobrzeliniacy.

O trudach życia muzykanckiego, o tym, dlaczego muzykanci przestali grać, o repertuarze, który najchętniej grywano na zabawach, a który na weselach, o tym, czym były zabawy kawałkowe i co to znaczy „przycinanie kawałka”, ze Sławomirem Czekalskim rozmawiał Marcin Lorenc.
•
W nagraniu wykorzystano utwory:
– kujawiak „Rokita”
– kujawiak „Skierniewicki”
– kujawiak „Żychliński”
z płyty Kapela Dobrzeliniacy „Do tańca”, wyd. Muzyka Zakorzeniona, 2022

Utwory wykonuje kapela w składzie:
Sławomir Czekalski (ur. 1944) – harmonia trzyrzędowa
Maria Stępień (ur. 1989) – skrzypce
Mirosław Stańczyk (ur. 1953) – baraban ze stalką
•
Nagranie i montaż: Marcin Lorenc
Montaż i mastering: Lucyna Wielopolska-Lorenc
•
Podkast został zrealizowany przez Forum Muzyki Tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2023 r.
•
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego