Kiedy lód na rzekach zamienia się w krę i zaczyna płynąć wraz z nurtem, zapowiada nowe. Zimową ciszę przerywa śpiew ptaków. Wszystko dookoła napełnia się życiem. Po krótkich i ciemnych dniach nastają dni jasne i długie – nadchodzi wiosna. Dawniej przywołano ją pieśniami zakończonymi długim unisonem i hukaniem. Podskakiwano i tupano w ziemię, by pobudzić do życia przyrodę. Wypiekano specjalne pieczywo żajworonki, urządzano zabawy i korowody taneczne.
■
O pieśniach, zwyczajach i obrzędach wiosennych w Ukrainie opowiada Tetiana Sopiłka – etnomuzykolożka, wokalistka, pedagożka, członkini kijowskiego zespołu Drewo, założycielka warszawskiej Dziczki. Rozmowę przeprowadziła Julita Charytoniuk
■
Realizacja podkastu: Julita Charytoniuk, Adam Mart
■
W podkaście wykorzystano utwory:
1. „Oj, wesna, wesnianoczka” – Orane, Polesie Kijowskie
2. „Zbyrajmosa, diwky mołodyci” – Swarycewyczi, Polesie Zachodnie
3. „Wylety hulu” – Hruz’ke, Kijowszczyzna
4. „A w naszoho szuma” – Lypniażka, Podnieprze
5. „Krasna Marijka sad pidmitała” – Staryczi, Galicja
6. „U nedilu rano” – Klusznykiwka, Połtawszczyzna
7. „Zakuwała zozulyna” – Choroszki, Połtawszczyzna
8. „Oj, my buły u wełykomu lisi” – Zeleń, Polesie Zachodnie
9. „Hołosinnia” (lament) – Swarycewyczi, Polesie Zachodnie, z nagrań I. Klymenko
10. „Prowedu swoju rusałoczku” – Dibrowa, Polesie Kijowskie
1. Ой весна весна весняночка – c. Оране, Іванівський р-н, Київська обл.
2. Збираймося, дівки й молодиці – c. Сварицевичі, Дубровицький р-н, Рівненська обл.
3. Вилети, гулю – c. Грузьке, Макарівський р-н, Київська обл.
4. А в нашого шума – c. Липняжка, Добровеличківський р-н, Кіровоградська обл.
5. Красна Марійка сад пiдмітала – c. Старичі, Яворівський р-н, Львівська обл.
6. У неділю рано – c. Клюшниківка, Миргородський р-н, Полтавська обл.
7. Закувала зозуленька – c. Хорошки, Оржицький р-н, Полтавська обл.
8. Ой ми були у великому лісі – c. Зелень, Дубровицький р-н, Рівненська обл.
9. Голосіння – c. Сварицевичі, Дубровицький р-н ,Рівненьська обл., запис Ірини Клименко
10. Проведу свою русалочку – c. Діброва, Поліський р-н, Київська обл.

Zapraszamy do wysłuchania opowieści Anny Dunat, z domu Piecha, z Pewli Wielkiej – śpiewaczki i gawędziarki o bystrym i zawadiackim spojrzeniu. Lubi żartować i opowiadać historyjki o minionych latach. Śpiewała przy kapliczkach, łuskaniu grochu i przy piecu. Razem z Marleną Dybek, która chciała uczyć lokalne dzieciaki tańca, prowadziły zespół Jedlicki, w którym tańcowała i śpiewała ponad siedemdziesiątka dzieci z całej okolicy. Gdy ona była mała, zespołów nie było. Za to śpiewał prawie każdy – umiał czy nie.
▲
Podkast zrealizowali Rafał Bałaś i Marta Matuszna
▲
Podkast zrealizowano w ramach programu Akademia Kolberga 2022 — Żywiecka Szkoła Tradycji przez Fundację Górom.
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Zapraszamy do wysłuchania opowieści Anny Kupczak, śpiewaczki z Żabnicy (Beskid Żywiecki). Urodziła się 8 grudnia 1939 roku. Wychowywała się w Milówkach, pięknym przysiółku położonym pod Halą Boraczą. Pochodzi z muzykanckiej rodziny. Ojciec Franciszek Maślanka i jego brat Karol grali na skrzypcach. Mama Aniela Maślanka śpiewała. Brat Józef Maślanka był znanym folklorystą, multiinstrumentalistą i budowniczym instrumentów ludowych.
▲
Podkast zrealizowali Rafał Bałaś, Marta Matuszna i Magda Worek
▲
Podkast zrealizowano w ramach programu Akademia Kolberga 2022 — Żywiecka Szkoła Tradycji przez Fundację Górom.
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Karnawał obfitował w zabawy taneczne i wesela, a jego punktem kulminacyjnym były zapusty. Śpiewaczka z Dobrowody (Podlasie), Nina Jawdosiuk, wspomina kwas chlebowy przygotowywany w dzieży, który był ich nieodłącznym elementem. W Wielkim Poście kobiety przędły, tkały, a umilały sobie czas śpiewaniem – zwłaszcza pieśni wielkopostnych. Podczas takich sąsiedzkich spotkań dziewczęta uczyły się zarówno przędzenia na kołowrotku, tkania na krosnach, jak i śpiewania. Od Wielkanocy można było śpiewać na podwórkach. Rozlegały się rohulki i wysnynky ✸ Z Niną Jawdosiuk rozmawiała Julita Charytoniuk ✸ Podkast zrealizowano w ramach programu Akademia Kolberga 2022 — Puszczańska Szkoła Tradycji przez Stowarzyszenie Dziedzictwo Podlasia
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Muzyka jest jednym z podstawowych narzędzi wyrazu i wzbudzania zbiorowych stanów współodczuwania. Możemy muzyką wyrazić lub wywołać pewien nastrój, możemy stworzyć warunki konieczne, acz nie zawsze wystarczające, żeby ludzie zestroili się ze sobą w śpiewie i tańcu – w sposobach komunikacji i działania. Gdyby na nią spojrzeć jak na zjawisko, z punktu widzenia kosmitów, jak proponuje Tomasz Wierzbowski we wstępie do książki Stuarta Isacoff’a Temperacja. Jak muzyka stała się polem bitwy wielkich umysłów zachodniej cywilizacji, możemy „zadumać się przez moment nad tym dziwnym i tajemniczym zjawiskiem. Muzyka potrafi bowiem drastycznie wpłynąć na nastrój odbiorców, a nawet zmienić tętno bicia ich serc – nie tylko w sensie metaforycznym, lecz także jak najbardziej fizjologicznym”.

Przekaz tradycji nie jest dla nich abstrakcją, ale czymś konkretnym, ściśle związanym z poczuciem tożsamości. I to zarówno na gruncie rodzinnym, jak i w lokalnej społeczności. Łączą go z wzajemną pomocą, szacunkiem, odpowiedzialnością i przyjemnością związanymi ze wspólnym muzykowaniem. Lokalne tradycje muzyczne to dla nich także wybór estetyczny, który może łączyć pokolenia, czego sami stanowią przykład.
▲
Z Janem Woźnicą i Adamem Stykiem, dziadkiem i wnukiem, barytonistą i trębaczem Orkiestry Dętej z Goraja, rozmawia Michał Nowak
▲
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Można by się zastanawiać, czy próby przywracania muzyki tradycyjnej do społecznej i kulturowej praktyki wiejskich wspólnot nie okazują się w najlepszym razie efemerydami, karnawałowymi uniesieniami, które w żaden sposób nie wpływają na codzienność. Czy nie przypominają oferowania nieheblowanego drewna, gdy od dawna powszechnie używa się karton-gipsu? W jaki bowiem sposób dawne rodzaje ekspresji, sposoby spędzania czasu wolnego od pracy sprzed kilkudziesięciu lat, miałyby wpłynąć na współczesną wrażliwość i przesycone techniką życie w XXI wieku? Historia Joli i Piotra Czerwców pokazuje jednak, że to, co niektórzy uznają za przebrzmiałe, jest nam bliższe, niż mogłoby się wydawać. I wciąż tworzy okazję do spotkań.
▲
Rozmowę z Jolantą i Piotrem Czerwcami z Sędka, lokalnymi animatorami muzyki tradycyjnej, miłośnikami kieleckich melodii i realizatorami Kieleckiej Szkoły Tradycji, prowadzi Michał Nowak – dziennikarz radiowej Dwójki, filozof, klarnecista.
▲
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Współczesny człowiek za wszelka cenę chce odsunąć od siebie myśl o nieuchronnie czekającej go śmierci. Nawet wtedy, kiedy staje ona przy drodze jego życia, zabierając mu bliższych czy dalszych ludzi. Ból, który towarzyszy takim momentom, wydaje mu się nie do uniesienia i nie do przetrawienia. By odsunąć cierpienie, robi wszystko, by śmierć zunifikować i uprzemysłowić, licząc, że boleć będzie mniej. W efekcie zostaje mu bardzo mało czasu na uporanie się z traumą rozstania. O strategiach na spotkanie ze śmiercią, jakie stosowali nasi wiejscy przodkowie, i o tym, jak przekazane przez nich tradycje mogą uzbrajać nas na to doświadczenie, a wreszcie o własnych poszukiwaniach muzyki tradycyjnej, opowiada antropolożka i śpiewaczka Marta Tarnowska.
▲
Rozmowę z Martą Tarnowską, śpiewaczką, antropolożką kultury, socjolożką, animatorką kultury, przeprowadził Marcin Lorenc
▲
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.