Muzyka jest jednym z podstawowych narzędzi wyrazu i wzbudzania zbiorowych stanów współodczuwania. Możemy muzyką wyrazić lub wywołać pewien nastrój, możemy stworzyć warunki konieczne, acz nie zawsze wystarczające, żeby ludzie zestroili się ze sobą w śpiewie i tańcu – w sposobach komunikacji i działania. Gdyby na nią spojrzeć jak na zjawisko, z punktu widzenia kosmitów, jak proponuje Tomasz Wierzbowski we wstępie do książki Stuarta Isacoff’a Temperacja. Jak muzyka stała się polem bitwy wielkich umysłów zachodniej cywilizacji, możemy „zadumać się przez moment nad tym dziwnym i tajemniczym zjawiskiem. Muzyka potrafi bowiem drastycznie wpłynąć na nastrój odbiorców, a nawet zmienić tętno bicia ich serc – nie tylko w sensie metaforycznym, lecz także jak najbardziej fizjologicznym”.

Przekaz tradycji nie jest dla nich abstrakcją, ale czymś konkretnym, ściśle związanym z poczuciem tożsamości. I to zarówno na gruncie rodzinnym, jak i w lokalnej społeczności. Łączą go z wzajemną pomocą, szacunkiem, odpowiedzialnością i przyjemnością związanymi ze wspólnym muzykowaniem. Lokalne tradycje muzyczne to dla nich także wybór estetyczny, który może łączyć pokolenia, czego sami stanowią przykład.
▲
Z Janem Woźnicą i Adamem Stykiem, dziadkiem i wnukiem, barytonistą i trębaczem Orkiestry Dętej z Goraja, rozmawia Michał Nowak
▲
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Można by się zastanawiać, czy próby przywracania muzyki tradycyjnej do społecznej i kulturowej praktyki wiejskich wspólnot nie okazują się w najlepszym razie efemerydami, karnawałowymi uniesieniami, które w żaden sposób nie wpływają na codzienność. Czy nie przypominają oferowania nieheblowanego drewna, gdy od dawna powszechnie używa się karton-gipsu? W jaki bowiem sposób dawne rodzaje ekspresji, sposoby spędzania czasu wolnego od pracy sprzed kilkudziesięciu lat, miałyby wpłynąć na współczesną wrażliwość i przesycone techniką życie w XXI wieku? Historia Joli i Piotra Czerwców pokazuje jednak, że to, co niektórzy uznają za przebrzmiałe, jest nam bliższe, niż mogłoby się wydawać. I wciąż tworzy okazję do spotkań.
▲
Rozmowę z Jolantą i Piotrem Czerwcami z Sędka, lokalnymi animatorami muzyki tradycyjnej, miłośnikami kieleckich melodii i realizatorami Kieleckiej Szkoły Tradycji, prowadzi Michał Nowak – dziennikarz radiowej Dwójki, filozof, klarnecista.
▲
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Współczesny człowiek za wszelka cenę chce odsunąć od siebie myśl o nieuchronnie czekającej go śmierci. Nawet wtedy, kiedy staje ona przy drodze jego życia, zabierając mu bliższych czy dalszych ludzi. Ból, który towarzyszy takim momentom, wydaje mu się nie do uniesienia i nie do przetrawienia. By odsunąć cierpienie, robi wszystko, by śmierć zunifikować i uprzemysłowić, licząc, że boleć będzie mniej. W efekcie zostaje mu bardzo mało czasu na uporanie się z traumą rozstania. O strategiach na spotkanie ze śmiercią, jakie stosowali nasi wiejscy przodkowie, i o tym, jak przekazane przez nich tradycje mogą uzbrajać nas na to doświadczenie, a wreszcie o własnych poszukiwaniach muzyki tradycyjnej, opowiada antropolożka i śpiewaczka Marta Tarnowska.
▲
Rozmowę z Martą Tarnowską, śpiewaczką, antropolożką kultury, socjolożką, animatorką kultury, przeprowadził Marcin Lorenc
▲
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Ziemia radomska to absolutnie wyjątkowa kraina na tle polskich krain nizinnych. Etnografów i etnologów może zachwycić bogactwem swoich tradycji. Dla tych, którzy szukają jeszcze żywej obrzędowości i towarzyszącej jej niezywkłej muzyki, nie pozbawionych prastarego kontekstu, okolice Radomia cały czas są celem wędrówek. Tutaj znajdziemy jeszcze muzykantów czy śpiewaczki, od których można w relacji mistrz – uczeń przejąć niezwykłe melodie.  Ziemia radomska to wreszcie ojczyzna zawziętych tancerzy, czego doświadczymy podczas tamtejszych zabaw. O poszukiwaniu muzyki tradycyjnej i odkrywaniu radomszczyzny opowiada tancerz i animator, Czesław Pióro. ▲ Rozmowę z Czesławem Pióro, zawziętym tancerzem, animatorem kultury, współtwórcą Radomskiej Szkoły Tradycji i Radomskiej Inicjatywy Oberkowej, przeprowadził Marcin Lorenc ▲ Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Bogactwo kulturowe, niezwykła plątanina ludzkich losów i historii – to Dolny Śląsk. Emigranci, przesiedleńcy, rdzenne grupy etniczne – każdy, kto żył na tych ziemiach, kultywował też swoją muzykę. Samo opisanie tej niezwykle skomplikowanej materii, z jej przeplatającymi się wątkami, wymaga niezwykłej wrażliwości i czujności. O pracy w tak niezwykłym regionie, doświadczaniu muzyki tradycyjnej i o odkrywaniu tajemnic przeszłości opowiada Marta Derejczyk ▲ Rozmowę z Martą Derejczyk – etnografką, badaczką Dolnego Śląska, śpiewaczką, animatorką kultury, pracowniczką Muzeum Etnograficznego Oddziału Muzeum Narodowego we Wrocławiu, przeprowadził Marcin Lorenc ▲ Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Ukraiński cykl bożonarodzeniowy to trzy duże święta: Boże Narodzenie, Małanka (święto Melanii i Wasyla), Wodochreszcze (Święto Chrztu Pańskiego, Święto Jordanu). Każde ze świąt poprzedza wigilia, podczas której spożywa się określone potrawy. Najpopularniejsza jest kutia, zawierająca ziarno pszenicy i maku – symbole płodności. Na stole nie brakuje też potraw z grzybów, grochu, kapusty, buraków, mąki, miodu, ryb, suszonych owoców. Pierwszego dnia Świąt (7 stycznia) zaczynają się wizyty grup kolędniczych. Podobnie 13 stycznia – wtedy do domów przychodzą „szczodrować”, czyli życzyć urodzaju i zdrowia na przyszły rok. Cykl bożonarodzeniowy kończy Święto Jordanu (19 stycznia) .Tego dnia, po liturgii, z cerkwi wyrusza procesja do najbliższej rzeki, stawu. Tam batiuszka święci wodę, którą wierni zabierają ze sobą do domów. • O obrzędach, zwyczajach związanych z Bożym Narodzeniem w Ukrainie opowiada Tetiana Sopiłka – etnomuzykolożka, wokalistka, pedagożka, członkini kijowskiego zespołu Drevo, założycielka warszawskiej Dziczki. • Podcast powstał we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach programu muzykatradycyjna.pl 2022 prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Już od 4 grudnia można było śpiewać kolędy, najczęściej na „weczurkach” – sąsiedzkich spotkaniach przy przędzeniu. Przypominano sobie melodie, by w styczniu, w pierwszy dzień prawosławnych Świąt Bożego Narodzenia (7 stycznia) być gotowym do kolędowania. Kolędnicy bożonarodzeniowi chodzili z gwiazdą jedno- lub dwurzędową, ze świeczką lub latarką w środku. W okolicy 13 stycznia pokazywano też „Herody” – przedstawienie o królu Herodzie i walce dobra ze złem, w której oczywiście dobro zwycięża. Gospodarze obdarowywali przybyszów jabłkami, bułkami drożdżowymi – czym chata bogata ✸ Z Niną Jawdosiuk rozmawiała Julita Charytoniuk ✸ Podkast zrealizowano w ramach programu Akademia Kolberga 2022 — Puszczańska Szkoła Tradycji przez Stowarzyszenie Dziedzictwo Podlasia
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.