Co ma kultura tradycyjna do wałka dziąsłowego z okolicą brodawki przysiecznej? Zapraszając do projektu Laboratorium Zabaw Tradycyjnych logopedkę, zakładałyśmy, że głównym polem jej zainteresowań będą wyliczanki. Jak się jednak okazało, wszystkie propozycje zabaw – od tańców, przez aktywności w kole aż po zabawy paluszkowe – mają swoje walory w tej formie pracy zarówno z dziećmi, jak i dorosłymi. Rozmawiamy zatem o swoistym przemycie zabaw tradycyjnych do świata logopedii – o ich zastosowaniu w pracy z oddechem, w mioterapii czy w procesie stopniowego przekraczania dystansu do swojego ciała...

Z Jolantą Kosicką, logopedką i mioterapeutką rozmawia Karolina Ociepka, animatorka kultury, twórczyni Teatru Mozaika.

●

Jolanta Kosicka – mioterapeutka, logopedka, pedagożka, wokalistka, chórzystka, fagocistka, terapeutka mowy, założycielka „Mówki Sztuki”. Pasjonuje się uważnym i kompleksowym podejściem do dykcji, stosując w terapii różne techniki pracy manualnej. W pracy z pacjentami bazuje na wiedzy nabytej podczas licznych kursów z zakresu mioterapii, fizjoterapii, logopedii, emisji głosu, ortodoncji. W terapii mowy duży nacisk kładzie na układ mięśniowy człowieka, jego postawę ciała, nawyki oraz podejście psychologiczne do własnego głosu. Łamie stereotyp, że do logopedy chodzą tylko dzieci. Uważa, że w każdym wieku można poprawić jakość i komfort swojego mówienia. Dzika wielbicielka Tatr, Festiwalu Ethno Port, książek, sudoku i kawy.

Karolina Ociepka – językoznawczyni (UAM), menedżerka i animatorka kultury (Łotewska Akademia Kultury), autorka scenariuszy spektakli i koncertów dla dzieci, aktorka teatru opowieści i muzykantka – gra na polskich bębnach tradycyjnych. Pomysłodawczyni i współtwórczyni „Teatru Mozaika”, programu edukacji regionalnej „Alfabet Tradycji”, cyklu „Pograjki – interaktywne koncerty w Bramie Poznania” oraz innych inicjatyw wspierających dzieci i osoby pracujące z dziećmi w dostępie do polskiej kultury tradycyjnej.

●

Wszystkie materiały Laboratorium Zabaw Tradycyjnych 2023:
https://muzykatradycyjna.pl/do-czytania/laboratorium-zabaw-tradycyjnych-2023-materialy/

Wykorzystano nagrania:
– „Spadł z pieca gołąbek” – nagr. z warsztatów Laboratorium Zabaw Tradycyjnych 2023
– „Mamo, mamo” – nagr. z warsztatów Laboratorium Zabaw Tradycyjnych 2023
– „Entliczek pentliczek” – nagr. z warsztatów Laboratorium Zabaw Tradycyjnych 2023
– „Talar” – nagr. z warsztatów Laboratorium Zabaw Tradycyjnych 2023
Mastering: Adam Mart

●

Organizator:
– Forum Muzyki Tradycyjnej
https://muzykatradycyjna.pl/forum-muzyki-tradycyjnej/o-forum-mt/

Partnerzy:
– Teatr Mozaika (Poznań)
https://mozaikadzieciom.pl/
https://www.facebook.com/mozaikadzieciom
– Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu
http://etnomuzeum.pl/
https://www.facebook.com/etnomuzeum.torun
– Alfabet Tradycji
https://alfabettradycji.pl/
– Fundacja „Muzyka Jest Nieskończona”
https://www.facebook.com/MuzykaNieskonczona
– Mały Kolberg
malykolberg.pl
https://www.facebook.com/malykolberg
– Fundacja Prymus
https://www.facebook.com/prymusbukwald/
– Centrum społeczno-kulturalne w Złotorii k. Torunia

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: EtnoPolska. Edycja 2023

Przez kilka dni w roku w niewielkim Sędku bije muzyczne serce Kielecczyzny. Kiedyś odbywał się tam Tabor Kielecki, gromadzący tłumy miejscowych i przyjezdnych, rozkochanych w śpiwach i chłopach. Teraz też co roku można przyjechać tam na potańcówkę od kilku lat organizowaną w ramach Kieleckiej Szkoły Tradycji (Akademia Kolberga) przez Stowarzyszenie Sami Swoi z Sędka. W dziesięciolecie pierwszego taboru w Sędku zapytaliśmy jego organizatorów o to, czym jest tabor, jak się go organizuje i dlaczego chcą wciąż wracać do Sędka. 
■
Rozmowę z Dorotą Murzynowską i Marcinem Żytomirskim z warszawskiego Stowarzyszenia Dom Tańca i zespołu Tęgie Chłopy przeprowadziła Marta Derejczyk
■
Wykorzystano nagrania:
– Potańcówka dziesięciolecia, Sędek, 5.08.2023, real. Marta Derejczyk
– Maria Gałka, Oj dziewczyno (polka), real. Maniucha Bikont, Dorota Murzynowska
– Maria Kowalik, spotkanie w domu śpiewaczki w sierpniu 2023 r., real. Marta Derejczyk
– Marian Matok, Jedzie wóz, real. Marcin Żytomirski
■
Polecamy:
– Stowarzyszenie Dom tańca
https://domtanca.art.pl/
– archiwalna strona Taboru Kieleckiego
https://www.taborkielecki.pl/
– rozmowę o płycie „Śpiewa Maria Gałka” https://www.polskieradio.pl/377/7675/artykul/2452710,spiewa-maria-galka-stowarzyszenia-dom-tanca
– Kielecka Szkoła Tradycji
https://www.facebook.com/KieleckaST
– Stowarzyszenie Sami swoi w Sędku

Spora część muzyków uprawiających obecnie muzykę tradycyjną, zaczynało swoją edukację w szkole muzycznej. Niektórzy kończyli ją po kilku latach, inni – choć jest ich zdecydowanie mniej – osiągali pełne akademickie wykształcenie. Czy zdobywane latami szlify w wykonywaniu muzyki klasycznej pomagają grać ludową nutę, czy raczej stanowią zbędny bagaż, który należy zostawić, ruszając w ślady wiejskich mistrzów?
Między innymi o takim doświadczeniu z Marią Stępień – skrzypaczką i animatorką działań związanych z muzyką ludową, współtwórczynią zespołów: Dobrzeliniacy, Kożuch, Lunaria, Radical Polish Ansambl, Maciej Filipczuk i Goście Weselni – rozmawiał Marcin Lorenc.
■
Wykorzystano nagrania:
1. „Geranoi II”, wyk. RPA [Radical Polish Ansamble], wyd. Bôlt Records, Warszawa XII 2019
2. „Kujawiak Łowicki”, wyk. Dobrzeliniacy, wyd. fundacja Muzyka Zakorzeniona, Warszawa 2022

3. „Od Klejnasa”, wyk. Kożuch, wyd. fundacja Muzyka Zakorzeniona, Warszawa 2022
■
Montaż: Marcin Lorenc
Mastering: Lucyna Wielopolska Lorenc
Polecamy:
– Maria Stępień
facebook.com/stepienmari/
instagram.com/maria.stepien.ms/
– Kapela Dobrzeliniacy
https://www.facebook.com/kapela.dobrzeliniacy
– Lunaria
instagram.com/lunaria.tradi/
– Radical Polish Ansamble
facebook.com/radicalpolishansambl
Fot. Patryk Petersson
■
Koordynacja zadania: Julita Charytoniuk
■
Podkast jest realizowany przez Forum Muzyki tradycyjnej w ramach zadania „Muzyka tradycyjna. Podaj dalej!” w 2023 r.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Muzykant Edward Braszko opowiada o kapeli z Ocic, w której grali reemigranci z Bośni – Polacy ci przyjechali na Dolny Śląsk z emigracji w 1946 r. W 2022 roku w ramach swojego projektu stypendialnego Edward Braszko dokonał udanej reaktywacji kapeli reemigranckiej w Ocicach.
■
Rozmawiają: Edward Braszko i Marta Derejczyk (Fundacja Ważka)
W rozmowie biorą udział: Antonina Braszko, Joanna Kasper, Anna Lekent, Sara Matusz
W kapeli grają: Edward Braszko, Wiesław Biegacz, Krzysztof Jakieła
Wywiad przeprowadzono w Ocicach w październiku 2022 r.
■
Zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

W maju pod kapliczkami przydrożnymi zbiera się społeczność, by śpiewać pieśni maryjne. W Górze Świętej Małgorzaty co tydzień przy kościele na górce Orkiestra Dęta z Góry Świętej Małgorzaty gra pieśni majowe na cześć i chwałę Matki Boskiej. Spontanicznie wybiera się także do okolicznych miejscowości, by zagrać pod kapliczkami przydrożnymi. Wzorem Orkiestry poszła Kapela Witaszewiacy, która również kontynuuje ten zwyczaj. W audycji usłyszymy także trębacza Józefa Oleskiego, który co roku przez cały maj grał dwa razy dziennie – rano i wieczorem – pieśni maryjne na górce przy kościele.
▲
Rozmowę z trębaczem Józefem Oleskim i bębnistą Stanisławem Bagrowskim przeprowadziła Joanna Skowrońska.
▲
Więcej na: akademiakolberga.pl, muzykatradycyjna.pl

Rośliny od zawsze były pokarmem i lekarstwem człowieka. Towarzyszyły mu w obrzędach – np. weselach, pogrzebach oraz w codziennym życiu. Niektóre mają właściwości magiczne, lecznicze, inne warto spożywać ze względu na substancje odżywcze, które są w nich zawarte. Istnieje mnóstwo pieśni, w których ważnym elementem są rośliny – kwiaty, zioła i drzewa mające znaczenie symboliczne.
▲
Rozmowę z Niną Jawdosiuk, Barbarą Jakimiuk i Walentyną Klimowicz – śpiewaczkami, znawczyniami lokalnych tradycji, mieszkankami Dobrowody, przeprowadziła badaczka, uczennica wiejskich śpiewaczek, Julita Charytoniuk.
▲
Więcej na: akademiakolberga.pl, muzykatradycyjna.pl

Kiedy lód na rzekach zamienia się w krę i zaczyna płynąć wraz z nurtem, zapowiada nowe. Zimową ciszę przerywa śpiew ptaków. Wszystko dookoła napełnia się życiem. Po krótkich i ciemnych dniach nastają dni jasne i długie – nadchodzi wiosna. Dawniej przywołano ją pieśniami zakończonymi długim unisonem i hukaniem. Podskakiwano i tupano w ziemię, by pobudzić do życia przyrodę. Wypiekano specjalne pieczywo żajworonki, urządzano zabawy i korowody taneczne.
■
O pieśniach, zwyczajach i obrzędach wiosennych w Ukrainie opowiada Tetiana Sopiłka – etnomuzykolożka, wokalistka, pedagożka, członkini kijowskiego zespołu Drewo, założycielka warszawskiej Dziczki. Rozmowę przeprowadziła Julita Charytoniuk
■
Realizacja podkastu: Julita Charytoniuk, Adam Mart
■
W podkaście wykorzystano utwory:
1. „Oj, wesna, wesnianoczka” – Orane, Polesie Kijowskie
2. „Zbyrajmosa, diwky mołodyci” – Swarycewyczi, Polesie Zachodnie
3. „Wylety hulu” – Hruz’ke, Kijowszczyzna
4. „A w naszoho szuma” – Lypniażka, Podnieprze
5. „Krasna Marijka sad pidmitała” – Staryczi, Galicja
6. „U nedilu rano” – Klusznykiwka, Połtawszczyzna
7. „Zakuwała zozulyna” – Choroszki, Połtawszczyzna
8. „Oj, my buły u wełykomu lisi” – Zeleń, Polesie Zachodnie
9. „Hołosinnia” (lament) – Swarycewyczi, Polesie Zachodnie, z nagrań I. Klymenko
10. „Prowedu swoju rusałoczku” – Dibrowa, Polesie Kijowskie
1. Ой весна весна весняночка – c. Оране, Іванівський р-н, Київська обл.
2. Збираймося, дівки й молодиці – c. Сварицевичі, Дубровицький р-н, Рівненська обл.
3. Вилети, гулю – c. Грузьке, Макарівський р-н, Київська обл.
4. А в нашого шума – c. Липняжка, Добровеличківський р-н, Кіровоградська обл.
5. Красна Марійка сад пiдмітала – c. Старичі, Яворівський р-н, Львівська обл.
6. У неділю рано – c. Клюшниківка, Миргородський р-н, Полтавська обл.
7. Закувала зозуленька – c. Хорошки, Оржицький р-н, Полтавська обл.
8. Ой ми були у великому лісі – c. Зелень, Дубровицький р-н, Рівненська обл.
9. Голосіння – c. Сварицевичі, Дубровицький р-н ,Рівненьська обл., запис Ірини Клименко
10. Проведу свою русалочку – c. Діброва, Поліський р-н, Київська обл.

Zapraszamy do wysłuchania opowieści Anny Dunat, z domu Piecha, z Pewli Wielkiej – śpiewaczki i gawędziarki o bystrym i zawadiackim spojrzeniu. Lubi żartować i opowiadać historyjki o minionych latach. Śpiewała przy kapliczkach, łuskaniu grochu i przy piecu. Razem z Marleną Dybek, która chciała uczyć lokalne dzieciaki tańca, prowadziły zespół Jedlicki, w którym tańcowała i śpiewała ponad siedemdziesiątka dzieci z całej okolicy. Gdy ona była mała, zespołów nie było. Za to śpiewał prawie każdy – umiał czy nie.
▲
Podkast zrealizowali Rafał Bałaś i Marta Matuszna
▲
Podkast zrealizowano w ramach programu Akademia Kolberga 2022 — Żywiecka Szkoła Tradycji przez Fundację Górom.
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Zapraszamy do wysłuchania opowieści Anny Kupczak, śpiewaczki z Żabnicy (Beskid Żywiecki). Urodziła się 8 grudnia 1939 roku. Wychowywała się w Milówkach, pięknym przysiółku położonym pod Halą Boraczą. Pochodzi z muzykanckiej rodziny. Ojciec Franciszek Maślanka i jego brat Karol grali na skrzypcach. Mama Aniela Maślanka śpiewała. Brat Józef Maślanka był znanym folklorystą, multiinstrumentalistą i budowniczym instrumentów ludowych.
▲
Podkast zrealizowali Rafał Bałaś, Marta Matuszna i Magda Worek
▲
Podkast zrealizowano w ramach programu Akademia Kolberga 2022 — Żywiecka Szkoła Tradycji przez Fundację Górom.
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Karnawał obfitował w zabawy taneczne i wesela, a jego punktem kulminacyjnym były zapusty. Śpiewaczka z Dobrowody (Podlasie), Nina Jawdosiuk, wspomina kwas chlebowy przygotowywany w dzieży, który był ich nieodłącznym elementem. W Wielkim Poście kobiety przędły, tkały, a umilały sobie czas śpiewaniem – zwłaszcza pieśni wielkopostnych. Podczas takich sąsiedzkich spotkań dziewczęta uczyły się zarówno przędzenia na kołowrotku, tkania na krosnach, jak i śpiewania. Od Wielkanocy można było śpiewać na podwórkach. Rozlegały się rohulki i wysnynky ✸ Z Niną Jawdosiuk rozmawiała Julita Charytoniuk ✸ Podkast zrealizowano w ramach programu Akademia Kolberga 2022 — Puszczańska Szkoła Tradycji przez Stowarzyszenie Dziedzictwo Podlasia
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.