Przekaz tradycji nie jest dla nich abstrakcją, ale czymś konkretnym, ściśle związanym z poczuciem tożsamości. I to zarówno na gruncie rodzinnym, jak i w lokalnej społeczności. Łączą go z wzajemną pomocą, szacunkiem, odpowiedzialnością i przyjemnością związanymi ze wspólnym muzykowaniem. Lokalne tradycje muzyczne to dla nich także wybór estetyczny, który może łączyć pokolenia, czego sami stanowią przykład.
▲
Z Janem Woźnicą i Adamem Stykiem, dziadkiem i wnukiem, barytonistą i trębaczem Orkiestry Dętej z Goraja, rozmawia Michał Nowak
▲
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Można by się zastanawiać, czy próby przywracania muzyki tradycyjnej do społecznej i kulturowej praktyki wiejskich wspólnot nie okazują się w najlepszym razie efemerydami, karnawałowymi uniesieniami, które w żaden sposób nie wpływają na codzienność. Czy nie przypominają oferowania nieheblowanego drewna, gdy od dawna powszechnie używa się karton-gipsu? W jaki bowiem sposób dawne rodzaje ekspresji, sposoby spędzania czasu wolnego od pracy sprzed kilkudziesięciu lat, miałyby wpłynąć na współczesną wrażliwość i przesycone techniką życie w XXI wieku? Historia Joli i Piotra Czerwców pokazuje jednak, że to, co niektórzy uznają za przebrzmiałe, jest nam bliższe, niż mogłoby się wydawać. I wciąż tworzy okazję do spotkań.
▲
Rozmowę z Jolantą i Piotrem Czerwcami z Sędka, lokalnymi animatorami muzyki tradycyjnej, miłośnikami kieleckich melodii i realizatorami Kieleckiej Szkoły Tradycji, prowadzi Michał Nowak – dziennikarz radiowej Dwójki, filozof, klarnecista.
▲
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Współczesny człowiek za wszelka cenę chce odsunąć od siebie myśl o nieuchronnie czekającej go śmierci. Nawet wtedy, kiedy staje ona przy drodze jego życia, zabierając mu bliższych czy dalszych ludzi. Ból, który towarzyszy takim momentom, wydaje mu się nie do uniesienia i nie do przetrawienia. By odsunąć cierpienie, robi wszystko, by śmierć zunifikować i uprzemysłowić, licząc, że boleć będzie mniej. W efekcie zostaje mu bardzo mało czasu na uporanie się z traumą rozstania. O strategiach na spotkanie ze śmiercią, jakie stosowali nasi wiejscy przodkowie, i o tym, jak przekazane przez nich tradycje mogą uzbrajać nas na to doświadczenie, a wreszcie o własnych poszukiwaniach muzyki tradycyjnej, opowiada antropolożka i śpiewaczka Marta Tarnowska.
▲
Rozmowę z Martą Tarnowską, śpiewaczką, antropolożką kultury, socjolożką, animatorką kultury, przeprowadził Marcin Lorenc
▲
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Ziemia radomska to absolutnie wyjątkowa kraina na tle polskich krain nizinnych. Etnografów i etnologów może zachwycić bogactwem swoich tradycji. Dla tych, którzy szukają jeszcze żywej obrzędowości i towarzyszącej jej niezywkłej muzyki, nie pozbawionych prastarego kontekstu, okolice Radomia cały czas są celem wędrówek. Tutaj znajdziemy jeszcze muzykantów czy śpiewaczki, od których można w relacji mistrz – uczeń przejąć niezwykłe melodie.  Ziemia radomska to wreszcie ojczyzna zawziętych tancerzy, czego doświadczymy podczas tamtejszych zabaw. O poszukiwaniu muzyki tradycyjnej i odkrywaniu radomszczyzny opowiada tancerz i animator, Czesław Pióro. ▲ Rozmowę z Czesławem Pióro, zawziętym tancerzem, animatorem kultury, współtwórcą Radomskiej Szkoły Tradycji i Radomskiej Inicjatywy Oberkowej, przeprowadził Marcin Lorenc ▲ Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Bogactwo kulturowe, niezwykła plątanina ludzkich losów i historii – to Dolny Śląsk. Emigranci, przesiedleńcy, rdzenne grupy etniczne – każdy, kto żył na tych ziemiach, kultywował też swoją muzykę. Samo opisanie tej niezwykle skomplikowanej materii, z jej przeplatającymi się wątkami, wymaga niezwykłej wrażliwości i czujności. O pracy w tak niezwykłym regionie, doświadczaniu muzyki tradycyjnej i o odkrywaniu tajemnic przeszłości opowiada Marta Derejczyk ▲ Rozmowę z Martą Derejczyk – etnografką, badaczką Dolnego Śląska, śpiewaczką, animatorką kultury, pracowniczką Muzeum Etnograficznego Oddziału Muzeum Narodowego we Wrocławiu, przeprowadził Marcin Lorenc ▲ Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Ukraiński cykl bożonarodzeniowy to trzy duże święta: Boże Narodzenie, Małanka (święto Melanii i Wasyla), Wodochreszcze (Święto Chrztu Pańskiego, Święto Jordanu). Każde ze świąt poprzedza wigilia, podczas której spożywa się określone potrawy. Najpopularniejsza jest kutia, zawierająca ziarno pszenicy i maku – symbole płodności. Na stole nie brakuje też potraw z grzybów, grochu, kapusty, buraków, mąki, miodu, ryb, suszonych owoców. Pierwszego dnia Świąt (7 stycznia) zaczynają się wizyty grup kolędniczych. Podobnie 13 stycznia – wtedy do domów przychodzą „szczodrować”, czyli życzyć urodzaju i zdrowia na przyszły rok. Cykl bożonarodzeniowy kończy Święto Jordanu (19 stycznia) .Tego dnia, po liturgii, z cerkwi wyrusza procesja do najbliższej rzeki, stawu. Tam batiuszka święci wodę, którą wierni zabierają ze sobą do domów. • O obrzędach, zwyczajach związanych z Bożym Narodzeniem w Ukrainie opowiada Tetiana Sopiłka – etnomuzykolożka, wokalistka, pedagożka, członkini kijowskiego zespołu Drevo, założycielka warszawskiej Dziczki. • Podcast powstał we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach programu muzykatradycyjna.pl 2022 prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Już od 4 grudnia można było śpiewać kolędy, najczęściej na „weczurkach” – sąsiedzkich spotkaniach przy przędzeniu. Przypominano sobie melodie, by w styczniu, w pierwszy dzień prawosławnych Świąt Bożego Narodzenia (7 stycznia) być gotowym do kolędowania. Kolędnicy bożonarodzeniowi chodzili z gwiazdą jedno- lub dwurzędową, ze świeczką lub latarką w środku. W okolicy 13 stycznia pokazywano też „Herody” – przedstawienie o królu Herodzie i walce dobra ze złem, w której oczywiście dobro zwycięża. Gospodarze obdarowywali przybyszów jabłkami, bułkami drożdżowymi – czym chata bogata ✸ Z Niną Jawdosiuk rozmawiała Julita Charytoniuk ✸ Podkast zrealizowano w ramach programu Akademia Kolberga 2022 — Puszczańska Szkoła Tradycji przez Stowarzyszenie Dziedzictwo Podlasia
Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Widowisko opowiadające o królu Herodzie i rzezi, jaką zgotował małym chłopcom, sięga czasów średniowiecznych. Było pokazywane w kościołach, potem przez żaków w szkołach, aż wreszcie trafiło na wieś i tam w wersji, w której wątki biblijne przeplatają się z wątkami folkloru, przetrwało do dziś w pamięci najstarszych mieszkańców. To od nich lubelska grupa miłośników tradycji zebrała pieśni oraz opowieści, które uzupełniła fachową etnograficzną wiedzą i od 2006 roku z powodzeniem, jak teatr wędrowny, kontynuuje tradycje kolędnicze ■ O kolędowaniu z Agnieszką Szokaluk-Gorczycą i Krzysztofem Gorczycą rozmawia Julita Charytoniuk ■ „A czyj to koniczek” i „Wiwat”, Zofia Sulikowska, nagr. A. Szokaluk-Gorczyca, Wojsławice 2010; „Nie bój się, królu”, Stanisław Fijałkowski, nagr. A. Szokaluk-Gorczyca i K.Gorczyca, Chrzanów 2010; „Za kolęde dziękujemy”, Anna Borowicz, nagr. A. Szokaluk-Gorczyca i K. Gorczyca, Paary 2014; fragmenty nagrania z Herodów 2013/2014, W. Frąckiewicz (youtube.com/watch?v=TpEs0ADLeE8)

Dziedzic, proboszcz, sołtys, bogaty gospodarz, obyczaj, wspólnota. Gdzie w wiejskiej społeczności biły źródła władzy? Na czym wspierały się hierarchie? W jakich sytuacjach i w odwołaniu do jakich praw oraz wartości dochodziło do buntu?
●
Rozmowa z prof. Adamem Leszczyńskim — historykiem, socjologiem, dziennikarzem i publicystą, autorem „Ludowej historii Polski”.
Prowadzi Michał Nowak – dziennikarz radiowej Dwójki, filozof, klarnecista.
●
Rozmówki wiejsko-miejskie to cykl spotkań w Ambasadzie Muzyki Tradycyjnej na warszawskim Jazdowie. Pomysłodawcą i gospodarzem Rozmówek jest Stowarzyszenie Dom Tańca.
●
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz ze środków własnych Stowarzyszenia Dom Tańca (1%)

Pogańskie wątki, nieznajomość dogmatów, brak powiązania z etyką, pusty rytualizm. Te zarzuty wobec religijności ludowej powracają niczym mantra. Rzadko kiedy pozytywnie wartościuje się wspólnotowość, zmysłowość i konkret przejawiający się w tradycyjnym wiejskim przeżywaniu wiary, które niczym w soczewce skupiają niezwykle istotne cechy kultury wsi.
●
Rozmowa z prof. Magdaleną Zowczak z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UW. Prowadzi Michał Nowak – dziennikarz radiowej Dwójki, filozof, klarnecista
●
Rozmówki wiejsko-miejskie to cykl spotkań w Ambasadzie Muzyki Tradycyjnej na warszawskim Jazdowie. Pomysłodawcą i gospodarzem Rozmówek jest Stowarzyszenie Dom Tańca.
●
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz ze środków własnych Stowarzyszenia Dom Tańca (1%)